Onderzoek – ZaanZapper
Transit Oriented Development voor de Zaancorridor
M3H heeft samen met HOSPER, Remko Rolvink en Carmela Bogman een ontwerpstudie gedaan voor de BNA onderzoek, de NS, de Provincie Noord -Holland en de TU-Delft.
In het kader van het zogenaamde TOD (Transit Oriented Development), hebben wij een systeem ontwikkeld van metrobussen op vrij liggende busbanen. Deze ZaanZapper kan de huidige sprintertreinen vervangen. Zo kan de frequentie van de intercitytreinen op het huidige spoor worden verhoogd en het autoverkeer sterk worden teruggedrongen. Op deze manier ontstaat een goed functionerend, fijnmazig, goedkoop, milieuvriendelijk en flexibel vervoerssysteem voor de Zaancorridor. Het maakt stedelijke intensivering met meer inwoners mogelijk en sluit perfect aan op andere vervoerssystemen in de Metropoolregio Amsterdam, zoals de Zuid Tangent en de Noord-Zuid-lijn. De barrière van provinciale weg en spoor wordt opgeheven door extra dwarsverbindingen te maken ter plaatse van de nieuwe haltes van de metrobus. De huidige provinciale weg wordt getransformeerd tot een stedelijke boulevard, als drager van stedelijke intensivering.
In 2050 is de Zaancorridor geïntensiveerd. De ambitie van onder andere de Provincie Noord-Holland is om circa 50.000 nieuwe woningen te ontwikkelen op ongeveer 2300 hectare grond. Dit staat gelijk aan een stad ter grootte van Haarlem. Deze ontwikkeling heeft grote gevolgen voor het landschap rondom de Zaancorridor. Vanwege de gevoeligheid van het landschap pleiten wij ervoor om de nieuwe woningbouw niet in het landschap te situeren, maar om te kiezen voor stedelijke groei door verdichting. Hierbij is intensivering van het openbaar vervoer noodzakelijk om te voorzien in de mobiliteit van alle inwoners in de Zaancorridor.
AANSLUITING LOKAAL NETWERK OP OPENBAAR VERVOER IS CRUCIAAL
Om meer mensen gebruik te laten maken van het openbaar vervoer is aansluiting van het lokaal fiets- en voet-netwerk op het openbaar vervoerssysteem belangrijk. Om dit te bewerkstelligen moeten een aantal maatregelen worden genomen:
– Meer oversteekpunten maken over barrières (provinciale weg en spoor)
– Lokaal fiets- en voetnetwerk beter aansluiten op openbaar vervoer
– Frequentie van openbaar vervoer verhogen
– Meer opstappunten realiseren op openbaar vervoer
100 jaar geleden was het lineair systeem van rivier, wegen en spoor gekoppeld aan veel dwarsverbindingen. Tegenwoordig is dat aantal dwarsverbindingen sterk verminderd. Om ervoor te zorgen dat het lokale netwerk, voor fietsers en voetgangers, aansluit op de overstappunten van het openbaar vervoer moet dit systeem van dwarsverbindingen worden verbeterd.
DOMINATIE AUTOVERKEER DOORBREKEN
De meeste verkeersbewegingen in de Zaancorridor vinden tot nog toe met de auto plaats. Wanneer gekozen wordt om de frequentie van treinen op het spoor te verhogen is de eerste reactie om te zoeken naar een conflict vrije oplossing met het autoverkeer. Echter, dit soort oplossingen schept voornamelijk meer ruimte voor de auto, met als gevolg achteruitgang van de kwaliteit van de leefomgeving en ruimtegebrek in bestaand stedelijk gebied. De toenemende auto-dominantie moet worden doorbroken wil de Zaancorridor stedelijk kunnen verdichten. Met de geplande verbinding van de snelwegen A8 en A9 kan in de zuidelijke Zaancorridor de provinciale weg worden getransformeerd van ‘Verkeersader’ naar ‘Urban Boulevard’.
Het autoverkeer wordt teruggebracht naar twee maal één rijbaan. De vrijgekomen rijbanen geven ruimte in het profiel voor inpassing van een aanvullend openbaar vervoerssysteem: de ZaanZapper. Dit is een Metrobus systeem dat met hoge frequentie, veel stops en vrije baan, direct contact met de stedelijke kernen en het Intercitytrein netwerk voor heel veel inwoners garandeert.
ZaanZapper 2015
STAPSGEWIJZE TRANSITIE, MAKKELIJK EN GOEDKOOP
Introductie van de vrije busbaan met de eerste Metrobussen op het profiel van de provinciale weg. De eerste ingreep is de belijning op het asfalt aanpassen. Dan kunnen de automobilisten vast wennen aan minder ruimte. Er gaat minimaal elke 10 minuten een Metrobus in elke richting over de vrije baan rijden. De Metrobus maakt een directe verbinding met de NS Intercity stations Zaandam en Uitgeest. Vanwaar reizigers toegang hebben tot het nationale openbaar vervoer netwerk.
Nieuw profiel 2 x 2 banen asfalt: helft auto en andere helft vrije baan Metrobussysteem (onder)
MEERS STOPS, MEER DWARSVERBINDINGEN
De nieuwe haltes zijn de volgende stap in het proces. Tussen de haltes is er een afstand van 500 meter tot 1 km. Het aantal bestaande woonadressen direct grenzend aan openbaar vervoer wordt verdrievoudigd door meer haltes en betere verbindingen voor fietsers en voetgangers te maken. Gelijkvloers oversteken is mogelijk met het Metrobus systeem, maar om de spoorbarrière goed te kunnen oversteken worden in de komende jaren stapsgewijs nieuwe tunnels voor langzaam verkeer gemaakt bij alle haltes.
ZaanZapper 2025
TIENTALLEN STOPS MET DWARSVERBINDINGEN ERBIJ
In 2025 zijn alle Metrobushaltes gerealiseerd in een herkenbare stijl die past bij het imago van de regio Zaandam en met heel veel nieuwe dwarsverbindingen voor fietsers en voetgangers. Het potentieel aan openbaar vervoer reizigers is toegenomen door directe bereikbaarheid vanaf huis, betrouwbaarheid en comfort, en hoge frequentie van de Metrobussen en de continuïteit van het systeem.
ZAANCORRIDOR = URBAN BOULEVARD
De transformatie van de provinciale weg uit de eerste fase betreft nu het gehele profiel en de aanliggende publieke ruimte. De eerste ontwikkelmogelijkheden dienen zich aan. Er is significant meer ruimte voor fietsers en voetgangers. Laanbeplanting en de directe relatie van de bebouwing en de functies in de plint vergroten de leefkwaliteit langs de corridor. Door de combinatie van herkenbare Metrobus haltes en de ruime onderdoorgang met verblijfskwaliteit is het openbaar vervoerssysteem sterk verbonden met de locaties van de haltes.
ZaanZapper 2050
METROBUS HOOGFREQUENTE BUITENRING METROPOOLREGION AMSTERDAM
De ZaanZapper is als Metrobus systeem een onderdeel van een Metropolitaan openbaar vervoer netwerk; zoals ook de Zuidtangent en het toekomstige IJburg-Almere net. Dit zijn allemaal hoogfrequente openbaarvervoer lijnen die enerzijds aansluiten op het hart van de metropoolregio Amsterdam met zijn trams en metro en anderzijds op de nationaal georiënteerde Intercity stations.
POTENTIËLE VERDICHTING ROND DE HALTES
Van station Zaandam tot en met Wormerveer is in een straal van 250 meter rondom de Metrobushaltes ruimte beschikbaar, binnen de bestaande woongebieden, van circa 60 hectare. Afhankelijk van de dichtheden van de gekozen ontwikkeling zullen hier 6.000 tot 12.000 woningen direct bij openbaar vervoer haltes gerealiseerd kunnen worden.
STEDELIJKE INTENSIVERING VOORMALIG STATIONSOMGEVING KOOG-ZAANDIJK
In het voorbeeld van huidig sprinterstation Koog-Zaandijk wordt het station gesloopt en samen met het P+R-terrein gebruikt om ruimte te maken voor een goede, ruime tunnel voor langzaam verkeer, publieke voorzieningen en een recreatief park als toekomstig hart van de buurt. Daarna wordt in stappen een stedelijk gemengd woningbouwprogramma gerealiseerd.
