Toolbox beeldkwaliteit

Deze toolbox richt zich op private aanvragers van een stimuleringsbijdrage uit een beeldkwaliteit-/gevelfonds. Er wordt beschreven aan welke maatregelen ter verbetering van de uitstraling van hun panden en kavels gedacht kan worden. De toolbox is echter niet uitputtend, met andere woorden, ook ingrepen die niet in deze toolbox worden beschreven kunnen mogelijk leiden tot een toename aan beeldkwaliteit. Voor aanvragers is het raadzaam om – voordat zij een aanvraag indienen – vooroverleg te hebben met het de uitvoerder van het fonds, de gemeente en hun buren. Een aanvraag kan een combinatie van verschillende ingrepen op meerdere aangrenzende kavels betreffen. De maatregelen worden beschreven en verduidelijkt met schetsen en pictogrammen. In deel II is er per voorgestelde maatregel een toelichting met aanvullende informatie toegevoegd.

Zoals uiteengezet in de visie lijkt met vergroening de grootste verbetering in de uitstraling en beleving van de bedrijventerreinen te behalen. Belangrijk bij het vergroenen van de bedrijventerreinen is dat niet alleen naar esthetische waarden maar ook naar ecologische waarden wordt gekeken. Een zinvol vertrekpunt is om het type groen te gebruiken wat in de omgeving ook voorkomt door zo veel mogelijk inheemse of goed aangepaste soorten te gebruiken. Gekeken kan worden naar het terugbrengen van elementen uit het oude (polder)landschap, zoals boomgaarden, populieren en eiken. Bij het vergoenen van de kavels dient er voldoende rekening te worden gehouden met onderhoud en beheer. Voordeel van ecologisch groen en het toepassen van inheemse lokale soorten is dat het vaak minder onderhoud behoeft maar het verdient wel aandacht.

Verbeteringsvoorstellen

1 Vergroenen van gevels en vanaf de weg zichtbare daken.
Gevels kunnen op een eenvoudige manier worden vergroend, door ze te laten begroeien met (liefst wintergroene) planten. Het eenvoudigste en goedkoopste zijn klimplanten. Een andere mogelijkheid zijn beplante gevels. Groene gevels filteren veel fijnstof uit de lucht, vormen een rijk leefgebied voor tal van insecten en zijn nestel-, voer- en schuilplekken voor vogels. Ook het aanbrengen van nestmogelijkheden op de gevels is een interessante optie om de biodiversiteit te vergroten.
Het begroeien van daken (de vijfde gevel) leidt tot ook een aanzienlijke verbetering van het microklimaat, het voorkomt oververhitting zomer en kan daardoor een forse energiebesparing opleveren doordat koeling door middel van airconditioning overbodig wordt. Verder houden groendaken regenwater vast waardoor veel minder water naar de riolering stroomt en piekbelastingen worden voorkomen. Voor deze regeling komen alleen daken in aanmerking die vanaf de openbare weg zichtbaar zijn.

2 Vervangen van hekwerken door heggen of hagen
Bestaamde hekwerken kunnen worden vergroend door aan beide zijden een aag te planten, het hek kan dan gewoon blijven staan. Bij het toepassen van hagen hebben inheemse wintergroene soorten de voorkeur: beukenhaag, veldesdoorn, gemengde hagen.

3 Beplanten van het terrein
Op veel kavels zijn onnodig grote stukken verhard. Deze delen van het privéterrein kunnen worden ingericht met groen en of water met inheems plantmateriaal. Het beplanten van delen van de kavels betekent een verbetering van de beeldkwaliteit, voegt ecologische kwaliteit toe en leidt tot minder wateroverlast bij zware buien omdat het regenwater wordt vastgehouden.

4 Toepassen van halfverharding
Het vervangen van verharding onder parkeerplaatsen door halfverharding met bijvoorbeeld grasklinkers of gestabiliseerd gras waardoor hemelwater lokaal kan infiltreren en de hoeveelheid afstromend hemelwater wordt verminderd.

5 Infiltratie hemelwater
Het hemelwater van bestrating en dakvlakken op eigen terrein infiltreren met behulp van grindkoffers, wadi’s, greppels. Het lokaal infiltreren van hemelwater ontlast de riolering. Door de toenemende hevigheid van regenbuien door klimaatverandering wordt dit steeds belangrijker.

6 PV-panelen op daken en gevels
Het plaatsen van photovoltaische panelen op daken en (zuid) gevels is inmiddels een economisch rendabele investering. Voor de beeldkwaliteitfondsen komen alleen aanvragen voor gevels en schuine daken in aanmerking wanneer deze vanaf de openbare weg zichtbaar zijn. Door de daling van de kosten van PV-panelen speelt de oriëntatie een steeds minder belangrijke rol en zijn PV-panelen op zuid georiënteerde gevels ook rendabel.

7 Parkeren op eigen terrein
Het parkeren op eigen terrein indien mogelijk zo veel mogelijk verplaatsen naar achter op terrein, uit het zicht vanaf de straat. Als dit niet kan, is het wenselijk het parkeren op te delen of af te schermen met hagen en of bomen. Op bedrijventerreinen met zeer hoge parkeerdruk kan dubbel grondgebruik een oplossing bieden door op het dak te parkeren. Ook kan een oplossing gezocht worden in het ‘delen’ van privé parkeerplekken door meerdere bedrijven.

8 Opslag
Het verplaatsen van stalling, opslag, containers, opslagtanks weg van de voorkant naar de achterkant van de kavel of het verbergen achter hagen. Een andere mogelijkheid is het maken van gebouwde schermen of afscheidingen om rommelige opslag of containers aan het zicht te onttrekken. Hiervoor kan echter toestemming nodig zijn om buiten de rooilijn te bouwen.

9 Erfgrens
Het toepassen van uniforme hekwerken. Per bedrijventerrein kan worden nagedacht over het meer uniform maken van de hekwerken. Wanneer geen haag wordt toegepast kan een voorkeurshekwerk worden voorgeschreven. Bijvoorbeeld een spijlenhekwerk van 2 meter hoogte in antraciet of zwarte kleur.
De voorkeur heeft het toepassen van hagen in plaats van of in combinatie met hekwerken (zie verbeteringsvoorstel 2).

10 Kleur- en materiaalgebruik gevels
Het generiek bepalen van een uniforme voorkeur wat betreft kleurgebruik voor bedrijventerreinen is niet wenselijk. Wat in zijn algemeenheid geldt is dat felle kleuren en bijvoorbeeld wit erg beeldbepalend overheersend kunnen zijn. Wat betreft materiaalgebruik verdient het de voorkeur om natuurlijke materialen te gebruiken zoals hout (houten latten). Ook het bekleden van de bestaande gevel met ander materiaal behoort tot de mogelijkheden.

11 Reclame
Er kunnen regels voor reclame toepassing per bedrijventerrein worden bepaald. Het vervangen van reclameborden door losse letters, bij voorkeur in ingetogen kleuren en het weghalen van vlaggenmasten kan een verbetering van de beeldkwaliteit betekenen. De huisstijl is niet hetzelfde als de stijl van het huis of gebouw. Opvallend gekleurde reclameborden vormen vaak geen verrijking of verbetering van de uitstraling van het gebouw. De beoordelingscommissie bepaald of er sprake is van voldoende verbetering.

12 Verlichting
Energiezuinige led verlichting toepassen, bij voorkeur met automatische schakeling. Verlichting richten op de grond om lichtoverlast voor vogels en vleermuizen te voorkomen. In plaats van het aanlichten van (delen van) de gevels heeft het de voorkeur om lichtgevende letters te gebruiken. Als stelregel geldt dat minder verlichting over het algemeen de voorkeur verdient. Wanneer staat de verlichting aan en voor wie is die ‘s nachts bedoeld?

13 Transparante voorgevel
Het toepassen van deels transparante voorgevels door ramen of glasvlakken toe te voegen waardoor er contact tussen de gebouwen en de straat ontstaat en de gebouwen een meer open en uitnodigende indruk maken. De glasvlakken zorgvuldig inpassen in de architectuur. Wanneer er zonwerend glas wordt toegepast, verdient de transparantie daarvan aandacht. Zonwering en energieverbruik zijn punten van aandacht bij het toepassen van grotere glasvlakken.

14 Entree
Het maken van een herkenbare uitnodigende entree die past bij het gebouw bijvoorbeeld door toepassing van glas of een geïntegreerde luifel. De beoordelingscommissie bepaald of dit een verbetreing betreft die in de context past. Veel entrees van bedrijfspanden passen niet bij de architectuur van het gebouw.