Verbetering van de beeldkwaliteit door ingrepen in de openbare ruimte

Wanneer private gebruikers besluiten om – met hulp van de beeldkwaliteitfondsen – over te gaan tot ingrepen om de beeldkwaliteit van hun panden en terreinen te verbeteren, kan het in voorkomende gevallen wenselijk zijn dat gemeenten aanvullende maatregelen nemen in de aansluitende openbare ruimte. Beeldkwaliteit, vergroening, duurzaamheid op private kavels en in de openbare ruimte haken immers op elkaar in en geven samen een meerwaarde voor een terrein. Hiertoe zijn in deze bijlage suggesties opgenomen.

Kwaliteit verbeteren door vergroenen

Belangrijk bij het vergroenen van de bedrijventerreinen is dat niet alleen naar esthetische waarde maar ook naar ecologische waarde wordt gekeken. Een zinvol vertrekpunt is om het type groen te gebruiken wat in de omgeving ook voorkomt. Gekeken kan worden naar het terugbrengen van elementen uit het oude (polder)landschap, zoals boomgaarden, populieren en eiken. Voordeel van ecologisch groen en het toepassen van inheemse locale soorten is dat het vaak minder onderhoud behoeft.

Maatregelen op de schaal van het hele bedrijventerrein

-Tijdelijke natuur op braakliggende of vrijgekomen terreinen.

-Tijdelijke groenproductie op braakliggende terreinen zoals wilgenteelt.

-(Tijdelijke) Volkstuintjes in randen en bufferzones of op vrijgekomen terreinen (Referentieproject Papendorp, Utrecht). Ook ’s avonds en weekeinde komen er mensen op het terrein hetgeen zorgt voor een betere sociale veiligheid.

-Het verbeteren dan wel uitbreiden van het watersysteem en regenwaterberging op de bedrijventerreinen.

-Het maken of versterken van groene verbindingen met het buitengebied en het maken dan wel versterken van groene buffers als overgang naar aangrenzende woonwijken.

Maatregelen op het schaalniveau van het straatprofiel:

-Het onderbreken van rijen parkeerplaatsen met bomen en dwars geplaatste hagen. De hagen hebben een hoogte tussen de 1m en 1,4 m zodat ze wel goed zichtbaar zijn en geparkeerde auto’s uit het zicht nemen maar je er in verband met de sociale veiligheid nog wel over heen kunt kijken.

-Het veranderen van bredere stenige straatprofielen in lanen met bomen, hagen en gras.

-Het toepassen van hagen. Daarbij hebben wintergroene soorten de voorkeur: beukenhaag (blad wordt wel bruin maar valt niet af), gemengde hagen. Hoogstammige bomen toepassen in verband met zichtbaarheid van bedrijven en entrees.
-Het plaatsen van bomen. Daarbij is variatie in soorten belangrijk. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen randen, hoofd- en nevenontsluitingswegen.

-Het toepassen van fruitbomen/struiken. Dit maakt onderhoud door een locale tuindersvereniging mogelijk. Hoogstammige bomen toepassen in verband met zichtbaarheid van bedrijven en entrees.

-Het toevoegen van bloem- en grasrijke stroken en bufferzones. Door periodiek maaien is er minder onderhoud en ontstaat een hogere ecologische waarde.

-Het toepassen van natuurvriendelijke oevers.

Kwaliteit verbeteren door verduurzamen

-Het verminderen en/of vervangen van de straatverlichting. Natuurlijk is voor de sociale veiligheid verlichting nodig maar vrijwel alle bedrijventerreinen hebben te veel nachtverlichting. Het beperken van de hoeveelheid licht met behulp van bewegingsgestuurde verlichting en het naar de grond richten van de lichtbundels kan een aanzienlijke energiebesparing opleveren en verbetert de leefomgeving voor nachtdieren. Sowieso is het vervangen van de lampen door LED-verlichting een belangrijke stap. Een goed referentieproject is bedrijventerrein De Liede in de Haarlemmermeer.
-Het verduurzamen van het vervoer door het verbeteren van openbaar vervoer en het stimuleren van openbaar vervoer en langzaam verkeer. Het verduurzaming van het vervoer en het terugdringen van de dominantie van de automobiliteit, het stimuleren van openbaar vervoer en langzaam (woon werk)verkeer geven mogelijkheden tot het anders benutten en inrichten van de openbare ruimte op de bedrijfsterreinen. Op sommige delen van bedrijventerreinen vormt de parkeerdruk het grootste probleem wat betreft de beeldkwaliteit. Naast het verbeteren van de parkeermogelijkheden is het anders organiseren van de vervoersstromen een mogelijkheid.

-Het opzetten dan wel stimuleren van gedeeld autogebruik, huurauto’s/car-2-go.

-Het onderzoeken van de verkeerssituatie. In sommige situaties is wellicht éénrichtingsverkeer mogelijk waardoor er meer ruimte ontstaat voor ruimer en groener parkeren en groen in het straatprofiel.
-Het verduurzamen van afvalwater, hemelwater en afvalstromen.

Kwaliteit verbeteren door samenhangende vormgeving

-Het verbeteren van de bewegwijzering. Deze is nu vaak onduidelijk en rommelig. Een uniform ‘format’ en heldere positionering verbeteren de uitstraling. Bedrijfsbewegwijzering wordt vaak georganiseerd door ondernemersverenigingen, maar vaak zijn afspraken over beheer en onderhoud niet duidelijk, waardoor deze borden er na verloop van tijd vies (graffiti) en verwaarloosd uitzien.

-Het verbeteren van de entrees van het bedrijventerrein.
De entrees zijn nu vaak rommelig en onduidelijk en hebben geen uitstraling. Een goed vormgegeven entree passend in het ‘format’ van het terrein verbetert de uitstraling.

-Het opknappen van de bestrating. De bestrating is veelal aan onderhoud toe, er zijn te veel verschillende soorten bestrating voor verschillende zones waardoor de straat een rommelige indruk maakt. Bij het herstraten zo veel mogelijk hergebruik in plaats van nieuw bestratingsmateriaal gebruiken. Bestraten met meer uniformiteit, minder soorten bestrating. Waar mogelijk ter plaatse van parkeren halfverharding toepassen.